Een van de stoffen die een prestatiebevorderende werking heeft is cafeïne. Je wordt van cafeïne alerter, je concentratie is beter en het geeft een verhoogde vetoxidatie. Dat laatste is interessant voor lange afstandlopers.
De oxidatie van vetten is een belangrijke component in de energiehuishouding van sporters die langer dan een uur bezig zijn. Al gaan er tegenwoordig ook geluiden rond dat het vetoxidatieverhaal niet helemaal klopt en dat cafeïne met name effect heeft op het centrale en perifere zenuwstelsel om de perceptie van pijn en inspanning te verminderen. Ook in de aansturing van de spiercontractie lijkt het een rol te spelen.
Verhoogde hartslag, duizeligheid, slecht slapen
Het heeft ook negatieve bijwerkingen, zeker in hoge doseringen. Zo kan het leiden tot een verhoogde hartslag, duizeligheid, slecht slapen, trillen, hoofdpijn en nerveusiteit. Ook maag- en darmklachten zijn bekend. In de beroemde marathon van Sneek in 1978 waar Roelof Veld het Nederlands record verbeterde tot 2.14.02 kregen enkele leden van de Nederlandse marathonselectie cafeïnepillen van de bondsarts. Met name de houder van het Nederlands record, Ko van der Weijden had veel last van maag- en darmklachten. Later tijdens het EK in Praag slikte Van der Weijden de pillen weer omdat de bondsarts de problemen van Sneek had beschouwd als een éénmalig probleem. Met de gevolgen van de darmproblemen zichtbaar op zijn benen kwam hij het stadion binnen. De prestaties in die twee wedstrijden waren trouwens wel goed! Cafeïne heeft een tijd op de dopinglijst gestaan maar is, omdat het in veel gangbare producten zit, daar weer af.
Positief voor de duurprestatie
Bij doseringen van 2 tot 3 mg cafeïne per kg lichaamsgewicht (voor een sporter van rond de 70 kg is dat dus zo’n 150 tot 200 mg) worden er positieve effecten gezien op de duurprestatie. Doseringen hoger dan 5 mg per kg lichaamsgewicht lijken geen beter effect te hebben maar wel meer bijwerkingen. Australische onderzoekers zagen een prestatieverbetering tijdens een tijdrit onder laboratoriumomstandigheden van vier procent bij inname van pillen waarbij een concentratie van 3 mg / kg werd bereikt.
Koffie of cafeïnnepillen?
Nu is inname van cafeïnepillen voor de meesten onder ons lastig maar we weten allemaal dat cafeïne onder andere ook in koffie, thee , chocolade, energiedrankjes en cola zit.
In het laboratorium van de Nederlandse sportvoedingsprofessor Asker Jeukendrup, het Human Performance Laboratory van de School of Sport and Exercise Science op de universiteit van Birmingham, heeft Adrian Hogdson onderzoek gedaan of koffie hetzelfde effect geeft als cafeïnepillen. Daar gaat wetenschappelijk nogal wat discussie over omdat men denkt dat andere stoffen in koffie, waaronder chlorogeenzuur een neutraliserend effect hebben. De onderzoekers in Birmingham zagen geen verschil tussen cafeïne in droge vorm of koffie. Wel was er een duidelijk verschil meetbaar met cafeïnevrije koffie.
Dosering en lichaamsgewicht
Het kan dus voor hardlopers de moeite waard zijn om voor duurprestaties rond de 3 mg per kg lichaamsgewicht cafeïne in te nemen. Zoals hier boven al eerder aangegeven is, zou een loper van rond de 70 kg dan ongeveer 200 mg cafeïne moeten innemen. Dit komt overeen met zo’n drie koppen koffie.
Het cafeïnegehalte in het bloed is na zo’n 5 uur gehalveerd. Je zou dus, om de concentratie op peil te houden, tijdens de duurtraining of tijdens de wedstrijd energiegelletjes met cafeïne kunnen innemen.
Geschreven voor Prorun, 17 april 2013