Running Nu
Call Us Free: 1-800-123-4567

Zin en onzin over spierkramp

Zin en onzin over spierkramp

Tijdens de trail rondom Ham-sur-Heure zag ik af en toe een loper langs de kant van de weg moeizaam grijpend naar zijn hamstrings: kramp. Ook op 12 september in Winschoten zullen we het zien, lopers met kramp. Wie zal het zeggen, misschien ben ik er zelf wel eentje van. Het zal niet de eerste keer zijn in mijn loopcarriëre.

Onlangs kwam ik op de weblog The Science of Sport een interessante serie over kramp tegen. Deze weblog, bijgehouden door de twee wetenschappers Ross Tucker and Jonathan Dugas, is mijns inzien een van de beste sportsites die er op het internet te vinden is. Beide onderzoekers zijn zelf fanatieke sporters en hebben hun Ph.D graad gehaald op de Exercise Science and Sports Medicine Research Unit van de Universiteit van Kaapstad. En die onderzoeksgroep daar in Zuid-Afrika is bij hardlopers bekend geworden door Professor Tim Noakes, de man die heel veel onderzoek gedaan heeft rondom (ultra-)marathons en het standaardwerk The Lore of Running heeft geschreven.

Terug naar het krampverhaal. Tucker en Dugas beschrijven kramp als volgt: Een pijnlijke, onwillekeurige samentrekking van skeletspieren die plaatsvindt tijdens of onmiddellijk na het sporten. In de Engelstalige literatuur wordt dit vaak aangeduid met EAMC, exercise-associated muscle cramps.

De twee wetenschappers beginnen hun serie artikelen met de stelling dat er twee gangbare theorieën zijn over het ontstaan van kramp.

De eerste theorie is voor velen onder ons de bekendste: door het zweten verliest de sporter veel waardevolle elektrolyten (natrium, kalium, magnesium enzovoort) en daardoor krijgt men kramp in de spieren. Tucker en Dugas vegen in hun serie artikelen al snel de vloer aan met deze theorie.

Want als electrolytenverlies de reden is van kramp waarom krijgen sporters dan kramp in slechts een enkele spier en niet in alle spieren? En waarom zien we bij onderzoeken (met name uitgevoerd tijdens de Two Oceans marathon, de 56 km lange wedstrijd in Kaapstad) dat er amper verschillen in de electrolytenverhouding in het bloed te vinden zijn tussen “krampers” en “niet-krampers”?
Voor de duidelijkheid, zweet is hypotonisch. Met andere woorden, in zweet zitten minder electrolyten dan in het bloedvloeistof (serum). Tijdens zweten verliest de sporter in verhouding meer vocht dan electrolyten. De concentratie electrolyten in het serum wordt dus groter door het uitzweten van vocht!


Uit het onderzoek rondom de atleten van de Two Oceans Marathon door Professor Schwellus en zijn collega’s kan geconcludeerd worden dat als kramp wordt veroorzaakt door dehydratie en electrolytenverstoring dan zouden de “krampers” een hogere electrolytenconcentratie moeten hebben. In de praktijk bleek dat er amper verschillen waren te zien. Opvallend was echter ook dat juist de “niet-krampers” een groter verlies aan lichaamsgewicht hadden na de Two Oceans ultramarathon.
Kramp kan dus niet geassocieerd worden met dehydratie of met lagere serum elektrolyten niveaus.

Wellicht tegen het zere been van de makers van sportdranken als Gatorade vinden de onderzoekers niet dat men sportdrank moet drinken om het verlies van elektrolyten aan te vullen in de wedstrijd. Sportdrank is volgens de schrijvers met name om in de eerste plaats koolhydraten aan te vullen en in de tweede plaats vocht. De elektrolyten zijn meegenomen maar niet noodzakelijk. Al schijnt het wel beter te zijn voor de smaak van de sportdrank! Sowieso schoppen ze ook nog tegen het andere scheenbeen van de sportdrinkverkopers: luister naar je lichaam: als je dorst hebt, dan drink je. Als je geen dorst hebt, dan drink je niet! En verspil geen geld aan zouttabletten, je hebt ze echt niet nodig.
En als je drinkt, maak je niet druk over wat je drinkt als er maar genoeg energie in zit!

Theorie nummer twee: De vermoeide spier en de spinale reflex theorie.

Het klinkt ingewikkeld en dat is het eigenlijk ook wel. Deze theorie is in 1997 beschreven door Professor Schwellus in het Journal of Sports Sciences naar aanleiding van zijn conclusie dat het electrolytenverhaal geen bewijs leverde voor kramp. Hij en zijn collega’s stelden voor dat een kramp het resultaat is van een slecht functionerende controle over het reflexsysteem van de motorische zenuw als gevolg van vermoeidheid.
De uitgebreide achtergrond is te lezen in deel III van de artikelenserie
.
Kort samengevat is dit de theorie:
• Spiercontractie wordt gestuurd door een motorische zenuw, de alfa motorneuron. Deze motorische zenuw ontvangt informatie uit de hersenen en ook vanuit het ruggenmerg.
• Deze signalen komen van receptoren die verantwoordelijk zijn voor de bescherming van de spier tegen zowel een te grote strekking of ontspanning. Het zijn respectievelijk de spierspoeltjes en de Golgi-peeslichaampjes.

•Het is aangetoond dat vermoeidheid een toename geeft van de signalen vanuit de spierspoeltjes en een afname van de signalen vanuit de Golgi-peeslichaampjes.

•Het netto-resultaat van deze verandering van de activiteit van de twee bovengenoemde receptoren geeft een toename van de activiteit van de motorische zenuw en waardoor de spiercontractie onwillekeurige verloopt, en daarmee kramp.

Wat betekent al dit bovenstaande nu voor ons sporters?

Puntsgewijs kunnen we het volgende stellen:
• Het lijkt erop dat de ene atleet veel gevoeliger is voor kramp dan de ander.

•Kramp wordt veroorzaakt door een verandering in de activiteit van de signalen die de spierspoeltjes en Golgi-peeslichaampjes geven.

•Strekken tijdens een kramp kan helpen, het verminderd de activiteit van de motorische zenuw, en dus de spiercontractie.

•Vermoeidheid is de oorzaak van de verstoring van de activiteit van de signalen van de spierspoeltjes en Golgi-peeslichaampjes. Te snel starten, een te hoge wedstrijdsnelheid en een slecht opgebouwd trainingsschema speelt vermoeidheid in de hand.

•Het slikken van elektrolyten lijkt fysiologisch gezien niet te werken. Maar als de atleet het idee heeft dat het in zijn of haar geval helpt, gewoon blijven doen!

De gehele serie over spierkrampen is te vinden via de Featured Series link op de site van The Science of Sport.


Dit artikel is op 19 augustus 2009 gepubliceerd op www.ultraplatform.nl

Laat een reactie achter

"De finish is niet het einde van het lopen..." (Ultraloper Jan Knippenberg)